Η ρωμαϊκή αποικία της Πέλλας.
Η ελληνιστική πόλη της Πέλλας δε συνήλθε ποτέ από την καταστροφή του 90 π.Χ. Λίγοι κάτοικοί της παρέμεναν στο νότιο τμήμα της παλιάς πόλης το 30 π.Χ., όταν ο αυτοκράτορας Αύγουστος ίδρυσε τη ρωμαϊκή επαρχία της Πέλλας (Colonia Pella) σε νέα θέση προς τα δυτικά, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο οικισμός Νέα Πέλλα.
Η επιλογή αυτή αποτελεί αναγνώριση της κατάλληλης θέσης τόσο πάνω στην αρχαία Εγνατία οδό, όσο και της αξίας των άφθονων και καθαρών νερών που πήγαζαν εκεί και κινούσαν ένα ρωμαϊκό νερόμυλο, το κτίσμα που σήμερα είναι γνωστό ως «Λουτρά του Μεγαλέξανδρου». Όπως σε όλες τις αποικίες, εγκαταστάθηκαν κι εδώ βετεράνοι του ρωμαϊκού στρατού, αλλά και Έλληνες από πόλεις της Ιταλίας, καθώς και κάτοικοι της παλιάς πρωτεύουσας της Μακεδονίας. Η πόλη απέκτησε περιμετρικό τείχος και στο εσωτερικό της έχουν εντοπιστεί από τις περιορισμένες ανασκαφές σημαντικά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια. Χωρίς να αποκτήσει την αίγλη της προκατόχου της, η αποικία ενισχύθηκε από τον αυτοκράτορα Διοκλητιανό στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. και επιβίωσε στα παλαιοχριστιανικά χρόνια, οπότε κτίστηκε στην περιοχή της Αγοράς ένας σημαντικός παλαιοχριστιανικός ναός με τρία κλίτη, ο οποίος σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση.
Στην επικράτεια της πόλης πρέπει να ανήκαν πολλοί από τους οικισμούς και αγροικίες που έχουν εντοπιστεί γύρω της, όπως και τα ιερά της Συρίας θεάς και του Δία στη θέση Κρεββάτια Γιαννιτσών και του Δία Ύψιστου στην Αγροσυκιά. Ένας από τους εξαρτημένους οικισμούς της αποικίας θα ήταν και αυτός που διατηρήθηκε στο νότιο τμήμα της ελληνιστικής Πέλλας, ο οποίος χρησιμοποιούσε το ίδιο νεκροταφείο με τη ρωμαϊκή αποικία.
- Κείμενο: Χάρης Τσούγγαρης - Αρχαιολόγος
