Πέλλα

Οικοδομικά κατάλοιπα, νομίσματα και κεραμική, σηματοδοτούν την αναβίωση της Πέλλας κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο, σε νέα επίκαιρη θέση επί της Εγνατίας Οδού, στην περιοχή βόρεια των λεγόμενων «Λουτρών του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
Ο ναός που αποκαλύφθηκε το 1997, ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με νάρθηκα, εξωνάρθηκα και πιθανότατα αίθριο στα δυτικά, το οποίο όμως δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμα. Στο εσωτερικό της ημικυκλικής κόγχης του ιερού διαμορφώνεται κτιστό τριβαθμιδωτό σύνθρονο με μαρμάρινη επένδυση. Ψηφιδωτά με χοντρές ψηφίδες, περίτεχνα μαρμαροθετήματα και μαρμάρινα πλακίδια καλύπτουν τα δάπεδα των επιμέρους χώρων του ναού. Η διακοσμητική αυτή πολυμορφία χαρακτηρίζει σειρά ψηφιδωτών δαπέδων του β' μισού του 5ου αι., και ενισχύει τη χρονολόγηση της α΄ φάσης του μνημείου σε αυτή την εποχή. Ανεικονικές τοιχογραφίες διακοσμούσαν κατά σημεία τους τοίχους του νάρθηκα, στη συνέχεια όμως καλύφθηκαν με πολυτελείς ορθομαρμαρώσεις. Από τα ανασκαφικά ευρήματα διαπιστώθηκε μια ευρεία φάση ανακαίνισης του κτηρίου τον 6ο αι. μετά από καταστροφή που προηγήθηκε. Στη φάση αυτή πάνω από τα πλάγια κλίτη και το νάρθηκα του ναού κατασκευάστηκαν υπερώα με αποτέλεσμα να αυξηθεί το ύψος του κτηρίου και ταυτόχρονα η βασιλική να αποκτήσει μνημειακότητα. Η έρευνα νότια της βασιλικής έφερε στο φως μνημειακή κλίμακα, η οποία συνέδεε πιθανότατα μια οδική αρτηρία της πόλης με τον ναό.
Ο ναός θα πρέπει να καταστράφηκε από αιφνίδιο γεγονός, πιθανότατα σεισμό, ίσως στις αρχές του 7ου αι.